Uczmy się na cudzych błędach

To był niewątpliwie bardzo trudny weekend dla prof. Kevina Folty (biolog molekularny, szef Departamentu ogrodnictwa University of Florida, autor bloga Illumination).

Prof. Folta od lat jest zaangażowany w publiczną debatę na temat wykorzystania roślin genetycznie modyfikowanych w rolnictwie – jest zwolennikiem GMO. Bardzo szanuję jego pracę i uważam, że brakuje nam osób takich jak prof. Folta, którzy w jasny sposób tłumaczą zawiłości agrobiotechnologii.

Od kilku dni prof. Folta jest pod nieustannym atakiem aktywistów jak i osób związanych z organizacjami anty-GMO. Kontrowersyjny autor „Czarnego łabędzia”, Nassim Taleb, napisał o Kevinie Folta m.in.: „nikczemny, odrażający, kłamca”.

To reakcja na artykuł w „Nature” autorstwa Keitha Kloora o dochodzeniu aktywistów anty-GMO, polegającym na przeszukiwaniu e-maili naukowców zatrudnionych w publicznych ośrodkach naukowych [1]. Powołując się na „prawo do informacji publicznej”, członkowie grupy US Right to Know (USRTK) zwrócili się do władz uniwersytetów o udostępnienie korespondencji elektronicznej ok. 40 naukowców zaangażowanych w debatę na temat wykorzystania roślin GM w rolnictwie. Aktywiści analizowali korespondencję, poszukując powiązań naukowców z koncernami agrobiotechnologicznymi.

W wyniku analizy ponad 4600 stron wiadomości e-mail prof. Folty wynika, że otrzymał on od firmy Monsanto grant w wysokości ok. 25 tys. dolarów. Pieniądze miały być przeznaczone na wygłaszanie wykładów wśród studentów, uczniów, rolników czy w mediach.

Prof. Kevin Folta odpowiedział, że otrzymane środki służyły mu m.in. na pokrycie kosztów transportu. Jak tłumaczy:

Nikt nie sugerował mi co mam mówić. Informacje jakie przekazuję są zgodne ze współczesną wiedzą naukową.

Prof. Folta popełnił błąd, nie tyle godząc się na przyjęcie grantu od firmy Monsanto, ile nie ujawniając tej informacji publicznie. W USA współpraca naukowców i przedsiębiorstw nie jest niczym nagannym, wręcz przeciwnie – wiele ośrodków naukowych zachęca badaczy do podejmowania wspólnych działań, tak by efekty ich pracy miały jak największe przełożenie na konkretne produkty. W Polsce taki typ kolaboracji kuleje.

Prof. Folta – będąc od lat uczestnikiem debaty na temat GMO – wystawiał się na krytykę organizacji anty-GMO. Znał ich argumenty i sposoby działania. Doskonale zdawał sobie sprawę, że każdy naukowiec, któremu wykazano choćby minimalne powiązanie z taką firmą jak Monsanto, od razu stawał się celem ataków – niestety, przekonał się o tym na własnej skórze.

Nieroztropność prof. Folty najbardziej zaszkodzi jemu samemu. To pewne, że już zawsze aktywiści anty-GMO będą mu wypominać, że przyjął pieniądze od Monsanto. Niestety, sytuacja ta nie przysłuży się debacie na temat wykorzystania roślin GM, bo będzie skrupulatnie wykorzystywana przez organizacje zwalczające GMO, które bardzo chętnie przekierowują dyskusję na wątki antykorporacyjne, różnej maści teorie spiskowe etc. I w tym miejscu mogę mieć do prof. Folty nieco żalu.

Mimo zaistniałej sytuacji nadal bardzo wysoko oceniam działania pana Folty w kierunku upowszechniania wiedzy na temat wykorzystania organizmów genetycznie modyfikowanych w rolnictwie – nawet jeśli były one wspierane finansowo przez firmę Monsanto. Opinie prof. Folty zawsze były zgodne z obecnym stanem wiedzy naukowej.

Casus prof. Folty powinien być lekcją dla wszystkich naukowców zaangażowanych w debatę o GMO. Jesteśmy częstym obiektem ataków tylko dlatego, że staramy się przekazywać społeczeństwu dostępną wiedzę naukową. W zdecydowanej większości przypadków pomówienia kierowane pod naszym adresem są bezpodstawne, niemniej nie dawajmy powodów do tego, by argumenty aktywistów zyskiwały na wiarygodności.

PS Z całą mocą należy potępić działania organizacji US Right to Know, która urządziła sobie „polowanie” na naukowców – niektórzy nazywają to Makkartyzmem XXI wieku, z czym w pełni się zgadzam.

1 – GM-crop opponents expand probe into ties between scientists and industry