Top 3 wydarzenia miesiąca
1. USA. Tylko kilka dni zostało do głosowania nad projektami ustaw, które miałyby wprowadzić wymóg znakowania żywności zawierającej GMO. Zadecydują o tym wyborcy stanu Oregon (Measure 92) i Kolorado (Initiative 105) KLIK.
Im bliżej głosowania, tym większe emocje towarzyszą obu kampaniom. Zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy nowych rozwiązań prawnych zgromadzili dziesiątki milionów dolarów na prowadzenie swych kampanii. Na tydzień przed głosowaniem sondaże wskazują na porażkę zwolenników znakowania żywności GM w Oregonie KLIK.
2. Amerykańska Agencja ds. Ochrony Środowiska (EPA) wydała zgodę na rejestrację (a więc i sprzedaż) nowego rodzaju herbicydu Enlist Duo (formuła składająca się z glifosatu i 2,4-D) [3]. Decyzja ta umożliwia jednocześnie komercjalizację genetycznie modyfikowanych: soi i kukurydzy uzyskanych w technologii Enlist (Dow AgroSciences). Rośliny tego typu są odporne na herbicyd glifosat oraz 2,4-D KLIK.
3. Opublikowano pierwsze wyniki badań realizowanych w ramach projektu GRACE finansowanego przez Komisję Europejską. Celem projektu jest przeprowadzenie badań ryzyka GMO dla zwierząt KLIK.
Doniesienia naukowe/Publikacje/Raporty:
1. Różnice plonowania genetycznie modyfikowanych odmian ryżu (Bt) odpornych na szkodniki z genem cry1C lub cry2A w porównaniu do konwencjonalnego odpowiednika (MH63) KLIK. Genetycznie modyfikowany ryż wykazywał zwiększone plony w stosunku do swego konwencjonalnego odpowiednika w warunkach presji szkodnika o 8,4 proc. (cry1C) i 24 proc. (cry2A).
2. Agronomiczne i środowiskowe skutki uprawy genetycznie modyfikowanej soi odpornej na glifosat (HT) w Rumunii KLIK. W 2006 roku areał upraw soi GM wynosił 137 tys. ha i stanowił 68 proc. areału upraw tego gatunku. Wraz z akcesją w struktury UE uprawa soi GM stała się niemożliwa. Skutkiem tego całkowity areał upraw soi zmalał w zaledwie dwa lata o 70 proc., a Rumunia stała się importerem soi.
Negatywny wpływ uprawy 1 ha soi GM na środowisko, wyrażony współczynnikiem EIQ, był o 70 proc. niższy w porównaniu do upraw soi konwencjonalnej. W samym roku 2006 do oprysku 137 tys. ha. soi GM zużyto ok. 176 tys. kg herbicydu i ilość ta była mniejsza od ilości herbicydów wykorzystanych do oprysku 53 tys. ha soi konwencjonalnej.
3. Ochrona własności intelektualnej w biotechnologii rolniczej na przykładzie USA, Indii i Argentyny KLIK.
4. Technologie GURT (Genetic use restriction technologies) – przegląd KLIK.
5. Genetycznie modyfikowane rośliny w Indiach. Węzeł gordyjski potrzebujący aleksandryjskiego rozwiązania KLIK.
Polska
1. Rośnie sprzedaż jaj wolnych od GMO w sieciach handlowych KLIK. Farmio, producent jaj bez antybiotyków i GMO, ma już 15-20 proc. udziału w sprzedaży jaj w sieciach handlowych. „To oznacza, że konsument zaakceptował te wartości dodane, za które trzeba zapłacić 20–30 proc. więcej” – przekonuje Artur Węgłowski, wiceprezes zarządu i dyrektor zarządzający Farmio.
Europa
1. Europejska Federacja Producentów Pasz (European Feed Manufacturers’ Federation) wzywa Komisję Europejską do nie przedłużania kolejny raz procesu autoryzacji 8 nowych odmian roślin GM KLIK. Producenci pasz ostrzegają, że kolejne opóźnienia w zatwierdzeniu roślin GM przeznaczonych do produkcji pasz pociągnie za sobą znaczny wzrost cen żywności. Apel poparły również stowarzyszenia rolnicze, w tym Unijna Federacja Związków Rolniczych COPA-COPGEA.
2. Wielka Brytania. Rada ds. Badań Biologicznych i Biotechnologicznych (BBRSC) opublikowała oświadczenie ws. wykorzystania nowoczesnych technologii w hodowli roślin. W głównej mierze chodzi o najnowocześniejsze techniki inżynierii genetycznej określane terminem „edytowaniem genomu” KLIK. Naukowcy wzywają do reformy regulacji prawnych UE, tak by nie hamować wykorzystania najnowocześniejszych technologii w rozwoju nowych produktów dla rolnictwa.
3. Unia Europejska:
– Trzy lata. Tyle czasu Parlament Europejski musiał czekać na polityczne porozumienie państw członkowskich odnośnie do zmian zasad wprowadzania zakazów upraw roślin GM. 5 listopada odbędzie się ważne głosowanie ws. wypracowanego kompromisu. Czy europarlament przyjmie propozycje zmian? KLIK.
– GMO z powrotem w Parlamencie KLIK. Europosłanka Frédérique Ries wyjaśnia, jak nowa propozycja ws. GMO może pozostawić ostateczną decyzję ws. upraw GMO państwom pod warunkiem, że mają na to argumenty.
– „Obawy związane z genetycznie modyfikowanymi organizmami nie mają podstaw naukowych i są raczej wyrazem »technofobii« niż wynikiem racjonalnej analizy faktów” – taką opinię wyraża pan Jan Huitema, agronom, europarlamentarzysta i członek Komisji ds. Rolnictwa w Parlamencie UE KLIK. „Od ponad 20 lat żywność GM jest bezpiecznie spożywana. Najwyższy czas porzucić nieuzasadnione obawy i zacząć wykorzystywać tę technologię”.
– Jeśli naciski organizacji anty-GMO na europarlamentarzystów będą skuteczne i nie zostaną przyjęte propozycje zmian odnośnie do wprowadzania zakazów uprawy roślin GM, to może to być początek końca biotechnologii rolniczej w Unii Europejskiej KLIK.
– Do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęła skarga na Komisję Europejską dotycząca nieuprawnionych i sprzecznych z prawem opóźnień w autoryzacji 20 nowych roślin GM przeznaczonych do produkcji żywności i pasz KLIK.
4. Raport departamentu rolnictwa USA (USDA) nt. stanu biotechnologii rolniczej we Francji KLIK.
5. Hiszpania. Areał upraw kukurydzy GM w roku 2014 wyniósł 131 538 ha. To mniej o ok. 5 000 ha w stosunku do roku 2013. Odmiany GM stanowiły 31,6 proc. całkowitego areału upraw kukurydzy i w stosunku do 2013 roku odnotowano wzrost o 0,6 proc. KLIK.
6. Sense About Science – organizacja zajmująca się propagowaniem nauki w społeczeństwie, opublikowała ulotkę informacyjną o trwających projektach naukowych, których celem jest uzyskanie roślin GM. Wszystkie z wymienionych projektów realizowane są ze środków publicznych. Sense About Science w ten sposób zwraca uwagę na błędne postrzeganie roślin GM przez pryzmat międzynarodowych koncernów, co odbija się negatywnie na publicznych badaniach naukowych prowadzonych w Europie KLIK.
Świat
1. Raport departamentu rolnictwa USA (USDA) nt. stanu biotechnologii rolniczej w Singapurze, Hondurasie, Maroku i Australii.
2. Podczas spotkania państw członkowskich Organizacji Narodów Zjednoczonych osiągnięto konsensus co do przyspieszenia prac nad wdrożeniem zaleceń Protokołu Kartageńskiego nt. Biobezpieczeństwa, w celu zwiększenia bezpieczeństwa używania i transportu żywych genetycznie modyfikowanych organizmów (LMO) KLIK.
3. USA:
– Departament Energii przyznał grant naukowcom z Utah State University, którego celem jest uzyskanie bakterii produkujących nici pajęcze. Produkowany przez bakterie syntetyczne nici mają służyć do produkcji ekologicznych samochodów przyszłości KLIK.
– Czy genetycznie modyfikowane rośliny zastąpią latarnie uliczne? Naukowcy niewielkiej firmy biotechnologicznej z San Francisco pracują nad świecącymi w ciemnościach roślinami KLIK.
– W ramach projektu finansowanego przez Departament rolnictwa naukowcy uzyskali genetycznie modyfikowane pstrągi odporne na „chorobę zimnej wody”, powodowaną przez bakterie Flavobacterium psychrophilum KLIK.
– Czy testy paskowe (podobne do tych ciążowych) i łyk jogurtu już niedługo zastąpią kolonoskopię w diagnostyce raka jelita grubego? KLIK. Zespół prof. Sangeety Bhatii zmodyfikował bakterie występujące w jogurcie. Bakterie GM wchodzą w interakcję z komórkami nowotworowymi, w wyniku czego powstają krótkie peptydy (biomarkery), które mogą być wykrywane w moczu.
– Powołując się na rzekomą szkodliwość roślin GM, część radnych miasta Los Angeles zaproponowała wprowadzenie całkowitego zakazu uprawy i sprzedaży nasion roślin GM KLIK. Propozycja ma charakter typowo propagandowy, ponieważ w mieście Los Angleles działalność rolnicza jest bardzo ograniczona.
– Amerykańscy sadownicy obawiają się, że zezwolenie na sprzedaż jabłek GM (Arctic Apples) może wpłynąć negatywnie na całą branżę KLIK.
– Wysoki przedstawiciel firmy DuPont twierdzi, że z powodu działalności organizacji anty-GMO oraz stałego podważania bezpieczeństwa roślin GM zwolnił w ostatnim czasie proces autoryzacji nowych odmian roślin GM KLIK.
– Hawaje. Mieszkańcy okręgu Muai zdecydują w listopadowym referendum o przyjęciu moratorium wprowadzającego całkowity zakaz uprawy roślin GM KLIK. Burmistrz okręgu, odnosząc się do proponowanej inicjatywy, stwierdził, że prawo takie będzie „niepraktyczne” KLIK.
4. Wietnam. Rząd planuje rozpoczęcie upraw kukurydzy GM w przyszłym roku. Jak szacują rządzący, do roku 2020 areał upraw roślin GM może osiągnąć ok. 30–50 proc. całkowitej powierzchni gruntów ornych KLIK.
5. Nigeria. Gospodarka nigeryjska mogłaby zyskać ok. 11,6 mld dol. dzięki wykorzystaniu biotechnologii rolniczej KLIK.
6. Indie. Władze stanu Gujarat poinformowały, że nie zgodzą się na prowadzenie doświadczeń polowych nowych roślin GM KLIK.
7. Kenia:
– Coraz bliżej komercjalizacji genetycznie modyfikowanej kukurydzy. Zakończono ostatnie doświadczenia polowe, trwające łącznie trzy lata. Kukurydza GM posiada cechę zwiększonej tolerancji na suszę oraz modyfikację MON810 (odporność na szkodniki). Technologia odporności na szkodniki (MON810) została przekazana hodowcom kenijskim za darmo przez firmę Monsanto KLIK. Hodowcy złożą teraz wniosek do odpowiednich agencji zajmujących się autoryzacją nowych odmian, a w międzyczasie będą trwać dodatkowe testy. Optymistyczny wariant zakłada, że uda się dopełnić wszystkich procedur z końcem 2016 r.
– Obowiązujący na terenie kraju całkowity zakaz uprawy i stosowania roślin GM w przemyśle negatywnie oddziałuje na badania naukowe. Kierunki na studiach, związane z biotechnologią, cieszą się również coraz mniejszą popularnością wśród studentów KLIK.
8. Bangladesz. Minister środowiska w ostrych słowach zaatakował ekologistów, sprzeciwiających się wprowadzeniu do uprawy odpornego na szkodniki, genetycznie modyfikowanego bakłażana Bt. Minister oskarżył aktywistów o sprzyjanie branży producentów chemicznych środków ochrony roślin, które są masowo stosowane w uprawie konwencjonalnych odmian (nawet do 60 oprysków w sezonie) KLIK.
9. Chiny:
– Chińska Akademia Nauk zorganizowała konferencję poświęconą wykorzystaniu roślin GM w rolnictwie. W końcowym dokumencie podsumowującym wydarzenie czytamy: „Techniki genetycznej modyfikacji roślin nie mają negatywnego wpływu na zdrowie ludzi i zwierząt” KLIK.
– Najprawdopodobniej już niedługo władze zezwolą na uprawę genetycznie modyfikowanych odmian kukurydzy. Oficjalnie w kraju obowiązuje zakaz wysiewania nasion GM kukurydzy, jednak kontrole wykazują, że rolnicy od dawna uprawiają tego typu rośliny KLIK.
10. Australia:
– Zezwolono na sprzedaż genetycznie modyfikowanych odmian rzepaku odpornych na dwa rodzaje herbicydów: glifosat i triazyny. Nasiona będą dostępne w sprzedaży już w 2015 roku KLIK. Technologia o nazwie „RT” została opracowana przez firmę Pacific Seeds.
– Rolnicy stanu Zachodnia Australia (zakaz upraw roślin GM), mieszkający przy granicy ze stanem Wiktoria (pro-GMO), nie rozumieją, jak to możliwe, że ich sąsiedzi, których pola znajdują się zaledwie kilka kilometrów dalej, mogą legalnie uprawiać rzepak GM, a u nich jest to przestępstwo KLIK.
11. Tajlandia. Naczelny Sąd Administracyjny podtrzymał decyzję Centralnego Sądu Administracyjnego i oczyścił Departament rolnictwa z zarzutów o nieprzestrzeganie procedur podczas prowadzenia doświadczeń polowych genetycznie modyfikowanych papai w 2003 r. Sprawę Departamentowi rolnictwa wytoczyła organizacja Greenpeace KLIK.
12. Kazachstan. Prezydent Nazarbajew wspiera rozwój roślin GM i wzywa do zwiększenia wysiłków w opracowywaniu odmian odpornych na susze KLIK.
13. Korea Pd./Japonia. Według amerykańskich producentów zbóż Japonia i Korea Pd. niedługo zaprzestaną prowadzenia kontroli w poszukiwaniu nieautoryzowanych, eksperymentalnych odmian pszenicy odpornej na herbicydy KLIK. Od zeszłego roku oba kraje przetestowały łącznie ok. 5 mln ton ziarna pszenicy. Wszystkie testy były negatywne.
Poczynania przeciwników GMO
1. No i się wydało! Ebola organizmem GMO KLIK. „Według niektórych źródeł obecna odmiana eboli jest genetycznie modyfikowanym organizmem (GMO), a nowe ogniska epidemii są jedynie testem szczepionek na nową odmianę wirusa. Teren Afryki nadaje się do takich celów wyśmienicie. Społeczeństwo Afryki jest zacofane, marionetkowe rządy pozwalają na powstawanie na ich terenie ośrodków badawczych pod egidami znanych instytucji”.
2. Aktywiści znaleźli nowy/stary sposób na walkę z GMO. Naciskają na duże sieci spożywcze lub restauracyjne, by porzuciły stosowanie GMO w swych produktach/menu. Tym razem za cel powzięli sobie Starbucksa KLIK.
3. Kradzież i niszczenie plakatów wyborczych, wymalowane hasła anty-GMO na budynkach i drzewach, prześladowanie pracowników firm nasiennych. Dwa lata walki aktywistów o ograniczenie upraw roślin GM nieco odmieniły Hawaje KLIK.
Inne
1. Opinie naukowców/ekspertów:
– Kathryn De Master (UC Berkley): „Miliony osób zginą i będą głodować z powodu nadchodzących niekorzystnych zmian klimatu, które negatywnie wpłyną na produkcję rolniczą. Sposobem na sprostanie tym wyzwaniom są genetycznie modyfikowane rośliny” KLIK.
2. Czy patenty stanowią problem? KLIK. Artykuł w „The Washington Post”.
3. Znany futurolog – Steward Brandt – dostrzega potencjał zielonej biotechnologii. Jak twierdzi, „rośliny genetycznie modyfikowane będą motorem napędowym drugiej zielonej rewolucji” KLIK.
4. Walka o bakłażany KLIK. W Indiach i Bangladeszu zaostrza się spór o dopuszczenie do upraw na szeroką skalę bakłażanów Bt odpornych na szkodniki. Roślina ta mogłaby zapoczątkować rewolucję żywnościową w Azji. Rewolucję polegającą na znacznym wzroście plonów oraz redukcji przypadków śmiertelnych zatruć wynikających ze stosowania ogromnych ilości pestycydów w uprawie konwencjonalnych odmian.
5. Smutno, ale cóż poradzić. Złoty ryż nadal czeka na pozwolenie, na uprawę (tylko dlatego, że to GMO). To już 15 lat! Zapewne roślina ta nie zlikwidowałaby problemu niedoboru witaminy A w diecie, jednak nawet jeśli pomogłaby tylko części potrzebującym, to obecnie uratowane istnienia ludzkie liczone mogłyby być w dziesiątkach tysięcy KLIK.
6. Duża część Amerykanów nie chce jeść GMO i jest przeciw GMO. Potwierdzają to wyniki licznych sondaży. A jak odpowiadają ci sami Amerykanie, gdy zadaje się im dodatkowe pytanie o to, czym jest GMO? Sprawdźcie sami KLIK.
7. Nie konsumenci, lecz branża produkcji żywności organicznej najwięcej zyskuje na straszeniu społeczeństw roślinami GM KLIK.
8. „Nowa zielona rewolucja” – o biotechnologii rolniczej na portalu National Geographic KLIK.
9. W przeciwieństwie do Europy Chiny nie tracą czasu na spory na temat roślin GM i wydają ogromne sumy pieniędzy na projekty badawcze, których celem jest uzyskanie ulepszonych odmian. Ich komercjalizacja na razie jest powstrzymywana z uwagi na kontrowersje społeczne, ale w razie potrzeby (np. załamania produkcji) niemal natychmiast mogą trafić na pola rolników. Czy w przyszłości Chiny zdominują światową produkcję nowych roślin GM? Wiele wskazuje, że jest to prawdopodobne. Ciekawa analiza w „MIT Technology Review” KLIK.
