Środowisko i rolnicy zyskują dzięki GMO – cz. 2

Dziś kontynuuję temat wpływu upraw GMO na środowisko i socjoekonomię. Kilka dni temu pisałem o raporcie ekspertów od ekonomiki rolnictwa – Środowisko i rolnicy zyskują dzięki GMO – cz. 1. W podsumowaniu za lata 1996-2011, autorzy konkludowali:
„W szesnastym roku od rozpoczęcia upraw odmian GMO, biotechnologia rolnicza przyczyniła się do niespotykanego wzrostu dochodów rolników, jak również skutkowała poprawą kondycji środowiska oraz poziomu życia społeczeństw krajów, które zaakceptowały tą technologię.”

Kilka dni wcześniej ukazał się kolejny raport o niemal identycznym tytule: „Uprawy GMO 1996-2012: Skutki agronomiczne, socjoekonomiczne oraz ekologiczne – przegląd.”

Tym razem, autorami raportu są naukowcy zajmujący się ekologią/ochroną środowiska oraz wpływem człowieka (w tym rolnictwa) na środowisko: Dr Antoinette Mannion – z Departamentu Geografii i Nauk o Środowisku (Uniwersytet w Reading) oraz Dr Stephen Morse – z Centrum Strategii Środowiskowych (Uniwersytet w Surrey). Warto zauważyć, iż nie są to nawiedzeni i nieodpowiedzialni „biotechnolodzy”, którzy oprócz swego laboratorium i majstrowaniu na DNA świata nie dostrzegają a osoby, które raczej mają odpowiednią wiedzę o prawach rządzących naturą. Jak zaznaczają w swym raporcie, publikacja ta nie jest finansowana przez żadną ze stron uczestniczącą w debacie na temat GMO.

Praca jest obszerna, postanowiłem więc po prostu przetłumaczyć jej streszczenie, oddając niejako głos autorom. Tym razem również zachęcam do głębszej lektury. Jednak najważniejsze wnioski są następujące:

„Całościowo, uprawa odmian GMO odnosi pozytywny efekt zarówno w krajach rozwijających się jak i rozwiniętych gospodarczo. Z punktu widzenia agronomii, dzięki skuteczniejszej walce ze szkodnikami i chwastami plony wzrosły, co odnosiło pozytywny efekt również na polach roślin non-GMO dzięki tzw. efektowi halo [o efekcie halo pisałem w poście – efekt halo]. W odniesieniu do nakładów energetycznych, rośliny GMO są bardziej „zielone” ponieważ redukcja zużycia pestycydów przyczynia się do spadku zużycia energii niezbędnej do ich produkcji i stosowania, co zmniejsza emisję gazów cieplarnianych.

Spadek zużycia pestycydów pozytywnie wpłynął na organizmy niedocelowe, a wody gruntowe wykazują mniejsze skażenie. Odnotowano spadek zatruć u rolników powodowanych przez środki chemiczne. Największą wadą odmian GMO wydaje się być to, że z czasem szkodniki oraz chwasty mogą wykształcić mechanizmy odporności np. na pestycydy. Należy jednak pamiętać, iż tego typu zjawisko nie dotyczy tylko odmian GMO, a uodparnianie się chwastów czy szkodników występuje również w systemach tzw. konwencjonalnych. W celu zapobieżenia lub opóźnienia występowania zjawiska uodparniania się chwastów i/lub szkodników należy zadbać o odpowiednią praktykę rolniczą.

W odniesieniu do skutków socjoekonomicznych, uprawy GMO przyczyniły się do wzrostu dochodów rolników zarówno w krajach rozwiniętych jak i rozwijających się, co spowodowało dalsze efekty w postaci wzrostu inwestycji. Zwiększone zyski były skutkiem zwiększenia plonów oraz spadkiem ponoszonych kosztów uprawy. Przypadki problemów, takich jak niemożliwość spłaty kredytu przez rolnika zaciągniętego na nasiona zdarzały się, ale nie były bardziej liczne w porównaniu z konwencjonalnymi systemami upraw. Zdrowie rolników uległo poprawie, głównie dzięki redukcji zużycia pestycydów. Dodatkowe korzyści odmian GMO mogą wynikać ze zmiany składu odżywczego tego typu odmian, przykładem może być odmiana Złotego Ryżu (zawierająca większą ilość prekursora witaminy A)…

Reasumując stosowanie odmian GMO wraz z innymi współczesnymi technologiami odnosi pozytywny efekt, składający się na obraz nowoczesnego rolnictwa.”

W tym momencie należałoby zrobić małe podsumowanie dwóch wpisów o skutkach upraw GMO na świecie. Cóż jednak mogę dodać? Pozostaje tylko powtórzyć konkluzje autorów tych prac.
Zapewne wiele osób zastanawia się czy można wierzyć tej „propagandzie sukcesu”. Odpowiem przewrotnie, że nie. W budowaniu konsensusu naukowego istnieje pewna zasada. Jedno doniesienie naukowe/publikacja nie jest dowodem na występowanie jakiegoś zjawiska. Dopiero pojawienie się kolejnych prac, wspierających daną tezę pozwala nam, choć nadal z ostrożnością twierdzić, że obserwowany efekt jest zgodny ze stanem faktycznym.

W przypadku moich dwóch wpisów o skutkach wprowadzenia GMO do upraw mamy więc wspierające się raporty. Nie są to jedyne tego typu opracowania. Wśród kolejnych publikacji o podobnym wydźwięku można by przytoczyć przeglądówki z roku 2009 (Qaim – The Economics of Genetically Modified Crops), z roku 2010 (Carpenter – Peer-reviewed surveys indicate positive impact of commercialized GM crops) oraz z roku 2011 (Finger et. al – A meta analysis on farm-level costs and benefits of GM crops). A to tylko te „większe” opracowania, gdzie istnieje znaczna liczba pomniejszych prac potwierdzających pozytywny skutek wprowadzenia GMO do rolnictwa.

Biotechnologia rolnicza jest faktem dokonanym i wszyscy, bez wyjątku, z tego korzystamy. Przyznam, że nie widzę możliwości wycofania się. Coraz większa liczba doniesień/danych potwierdza, że wykorzystanie GMO w rolnictwie niesie ze sobą wiele zalet, które zdecydowanie przeważają nad wadami. Obserwując rozwój sytuacji jestem również pewien, że korzyści będą jeszcze większe niż obecnie. Szczególnie oczekiwanym momentem będzie wprowadzenie na rynek odmian tzw. drugiej generacji, czyli o zmienionym składzie odżywczym (zawierające prekursory witamin, mikroelementy czy kwasy omega-3). Jesteśmy na początku drogi, choć to już 18 rok upraw odmian genetycznie modyfikowanych. Przewidywana (i chyba przez wielu wyczekiwana) katastrofa ekologiczna nie nadeszła. Przyszłość tej technologii rysuje się w jasnych barwach.

PS. W tym miesiącu obchodzimy Dzień Ziemi (22 kwietnia). Wbrew pozorom nam, biotechnologom również zależy na ochronie środowiska.