Po co to GieEmO – pszenica odstraszająca mszyce

O pracach nad tą odmianą wspominałem już w zestawieniu GMO Box Office – Marzec. Jednak jest to o tyle nowe podejście do tematu walki ze szkodnikami w uprawach, że należy pochylić się nieco nad tematem. Zapewne wszyscy wiedzą, a przeciwnicy GMO w szczególności, że mszyce to nie tylko owad, który obficie występuje w naszych ogrodach ale również jeden z najpoważniejszych szkodników zbóż. Mszyce wydzielają substancje, które negatywnie wpływają na procesy fotosyntezy oraz oddychania komórkowego (a więc kluczowe procesy dla prawidłowego rozwoju). Są nosicielami wirusów mogących powodować liczne choroby. Mszyce wydzielają spadź, która nie tylko blokuje aparaty szparkowe (ogranicza asymilację) ale również jest ona miejscem, w którym pojawiają się liczne grzyby.

Do zwalczania mszyc używa się bardzo „ekologicznych” insektycydów, przeciwko którym żadna organizacja „ekologiczna” nie ma zamiaru protestować. Nie tylko nie pozostają one bez wpływu na środowisko ale również mogą negatywnie oddziaływać na owady pożyteczne, które żerują na mszycach (biedronki) czy korzystają ze spadzi. Dlatego zabiegi te powinno się wykonywać wieczorami, kiedy owady pożyteczne występują w mniejszej ilości. Więcej o mszycach, jako szkodnikach zbóż, można przeczytać w dokumencie Instytutu Ochrony Roślin.

Do walki z mszycami została zaprzęgnięta inżynieria genetyczna, czyli źródło (przyszłej) zagłady naszej planety oraz narzędzie wykorzystywane do zniewolenia ludzkości. Powstała odmiana pszenicy, która jest przykładem tzw. genetycznie modyfikowanych organizmów drugiej generacji. Nowa odmiana została tak zaprojektowana, aby sama odstraszała mszyce. Podejście o tyle ciekawe, że w przeciwieństwie do zbóż zawierających gen białka Bt (straszna toksyna Bt), nowa odmiana nie będzie powodować śmierci szkodnika, o co często mieli obiekcje przeciwnicy. Nie trzeba będzie również wykorzystywać do walki ze szkodnikiem różnej maści insektycydów, czyli chemicznych środków zwalczania owadów. To kolejny dowód na to, że GMO mogą być nazywane roślinami ekologicznymi, tzw. „zielone GMO”.

Jak to działa? Badania wykonane zostały w Rothamsted Research, osrodku badawczym finansowanym przez brytyjski Rząd (jestem pewien, że jakieś powiązanie z Monsanto musi istnieć, bo to „oczywista oczywistość”). Mszyce produkują związek, który nazywa się β-farnezyna. Jest to substancja zapachowa (feromon), które mszyce wydzielają gdy są atakowane przez drapieżnika. W ten sposób osobniki informują siebie nawzajem i mogą umknąć przed niebezpieczeństwem. Nie tylko mszyce produkują ową substancję. Istnieją gatunki roślin, które produkują tą substancję i w ten sposób zabezpieczają się przed mszycami. Naukowcy z Wielkiej Brytanii wykorzystali właśnie taki gen, z mięty pieprzowej.

Gen został umieszczony w pszenicy. Roślina wytwarza farnezynę, dzięki której odstrasza mszyce. Bardzo ciekawy jest również drugi efekt wywołany przez tą substancję. Działa ona nie tylko odstraszająco na szkodniki, ale również przyciąga drapieżniki, które żywią się mszycami. Tak więc ochrona jest podwójna. Substancja ta nie jest przez człowieka wyczuwalna i nie będzie powodować nieprzyjemności podczas spożywania produktów opartych o pszenicę.

Wytworzenie nowej odmiany poprzedzone zostało latami badań i obserwacji dotyczących interakcji między mszycami, a naturalnie występującymi insektycydami (jeśli tak można pisać o substancji zapachowej). Zanim sięgnięto po inżynierię genetyczną próbowano zastosować bardziej tradycyjne podejścia, np. stosując dozowniki zawierające tą substancję, niestety nie były one wydajne.

W warunkach laboratoryjnych nowe odmiany bardzo efektywnie „odstraszały” mszyce. Obecnie prowadzone są testy polowe tej odmiany w Wielkiej Brytanii. Naukowcy otrzymali na nie odpowiednie zezwolenia, które są bardzo restrykcyjne. Zobowiązały one badaczy do zabezpieczenia pól doświadczalnych przed wydostaniem się pyłku poza teren doświadczeń. W tym celu zbudowano wysoki, metalowy płot, który również uniemożliwi dostanie się do wnętrza zwierząt, które mogłyby w jakiś sposób przenieść czy zjeść transgeniczne rośliny.

Oczywiście, mimo zastosowania dosyć nietypowych środków zabezpieczających próbne doświadczenia, organizacje zwalczające GMO nadal protestują przeciw prowadzeniu tego typu prac. Takie zdanie wyraża np. członek organizacji GM Freeze, Pete Riley który uważa, że nowe odmiany mogą powodować niekorzystne efekty oraz są inne sposoby zwalczania mszyc, które nie wymagają stosowania inżynierii genetycznej. Trudno się nie zgodzić, nadal możemy używać do tego celu środków chemicznych, czyli najpopularniejszej metody.

A jeśli ktoś pragnie dowiedzieć się czegoś więcej to odsyłam do źródeł:
Scientific American; The Independent; SeedQuest

Zachęcam do obejrzenia wywiadu z prof. Mauric’em Moloney’em, szefem grupy która stworzyła nową odmianę pszenicy.